پادکست فیلوسوفیا | Philosophia

برابری و مساوات همواره از دغدغه‌های بشر بوده است. مصلحان و اندیشمندان اجتماعی و سیاسی به این موضوع بسیار پرداخته‌اند. در این گفتار این موضوع را از منظر فلسفه پی می‌گیریم. بزرگترین فیلسوفی که به برابری و مساوات بسیار اندیشیده است کارل مارکس است. از منظر مارکس برای رسیدن به برابری و مساوات می‌بایست…

تغییر یا دگرگونی در انسان به چه معناست؟ آیا در چرخه‌ی تغییر چیزی از انسان ثابت و بدون دگرگونی باقی می‌ماند؟عده‌ای از فیلسوفان معتقدند در فرایند تغییر چیزی به نام ذات یا جوهر یا روح در انسان ثابت باقی می‌ماند. آیا نوزادی که در هفتاد سال قبل به دنیا آمده است و اکنون در کهنسالی به سر می‌برد دو موجود کاملاً متفاوت است؟ آیا این که ما در پس تغییرات یک چیز ثابت را مفروض می‌گیریم حکایت از زبان غیر دقیق و فولکلور دارد؟گفتار تغییر یا دگرگونی مباحثی از این دست را مورد مداقه قرار می‌دهد.

دولت چیست؟ چگونه به وجود می‌آید؟ فیلسوفان در مورد دولت چگونه می‌اندیشند؟هابز از جمله فیلسوفانی است که در مورد دولت، نحوه حکومت، روابط دولت و ملت و … نظریه‌پردازی کرده است. در این گفتار به تعرریف توماس هابز از دولت و قرارداد اجتماعی که منشاء به وجود آمدن دولت است پرداخته می‌شود.

اینکه فلسفه چگونه چیزی است محل اختلاف است. برخی معتقدند فلسفه ریشه در پرسش‌های بنیادین انسان دارد. پرسش‌هایی از قبیل اینکه ما کیستیم؟ و چه چیزی هستیم؟ و جهان چرا اینگونه هست که هست؟ از جمله مواجهه‌های فلسفی با جهان و انسان است. این گفتار به یکی از معانی فلسفه اختصاص دارد…

دولت چیست؟ چگونه به وجود می‌آید؟ فیلسوفان در مورد دولت چگونه می‌اندیشند؟ جان لاک از جمله فیلسوفانی است که در مورد دولت، نحوه حکومت، روابط دولت و ملت و…. نظریه‌پردازی کرده است.در این گفتار به تعریف جان لاک از دولت و وضع طبیعی که منشاء به وجود آمدن دولت است؛ پرداخته می‌شود و…

آیا همه اندیشه‌های بشر از یک سنخ هستند یا اینکه میان آنها تفاوت وجود دارد؟ فیلسوفان معتقدند اندیشه‌های انسان از یک سنخ نیستند. یکی از انواع تقسیم‌بندی‌های اندیشه، مربوط به قضایای تحلیلی و قضایای ترکیبی است. در این گفتار سعی شده است به اختصار تعریفی از این دو نوع تفکر به دست داده شود.

قراردادگرایان معتقد هستند، معنای زندگی در گروه پایبندی به قراردادهایی است که آدمیان آنها را پذیرفته‌اند.عده‌ای از فیلسوفان بر این باورند که دینداران، کسانی‌اند که با خداوند وارد قرارداد و مواضعه می‌شوند. آنها با خداوند قرارداد می‌بندند و تعهد و عمل به این قراردادهاست که زندگی دینداران را با معنا می‌کند.در این گفتار به معنای زندگی و نسبت آن با قراردادگرایی می‌پردازیم.

وقتی به نام اخلاق در برابر امیال بد خود ایستادگی می‌کنیم، آیا دست به انتخاب زده‌ایم؟ آیا می‌توانیم از بند امیال خود با انتخاب آزاد، رهایی یابیم؟ انتخاب آزاد چگونه چیزی است؟ چقدر ناخودآگاه ما در اینکه تصور کنیم موجودات مختارو آزاد، هستیم نقش دارند؟ عده‌ای معتقدند اگر می‌توانستیم همه عوامل مؤثر بر رفتار انسان‌ها را جز به جز شناسایی کنیم در این صورت می‌توانستیم اعمال انسان‌ها را پیش‌بینی کنیم و همین دلیل بر آن است که ما همیشه در چارچوب عوامل محیطی، ذهنی و …. تصمیم می‌گیریم. عصب‌شناسان معتقدند اراده‌ی آزاد توهمی بیش نیست. برخی متفکران معتقدند اگر آدمیان موجودات مجبوری باشد مجازات و تنبیه‌های آنها بی‌معناست. آیا این چنین است؟گفتار فوق این پرسش‌ها را به اجمال مورد بحث قرار می‌دهد…

در طول تاریخ فلسفه همیشه میانِ عقل‌گرایان و تجربه‌گرایان اختلاف‌ نظر وجود داشته است. مکتب ایده‌آلیسم استعلایی راهی میانه بین این دواست. این گفتار به توضیح این مکتب می‌پردازد…

یکی از دغدغه‌های اصلی فیلسوفان، شناخت انسان و به دست دادن تعریفی از آن است .آیا می توان انسان را شناخت؟روش آن کدام است؟ فلسفه‌های اگزیستانس، انسان را در کانون بحث های فلسفی خود قرار می دهند و معتقدند برای شناخت انسان می بایست روشهای خاصی را اتخاذ کرد. به باور آنان تمامی فلسفه های غیر اگزیستانس در شناسایی موجودی به نام انسان راه به ناکجا آباد برده اند و…گفتار فوق روش فلسفه‌های اگزیستانس در شناخت انسان و ابعاد وجودی او را به بحث می گذارد.

عینیت گرایی در اخلاق جریان فلسفی است که معتقد است اوصاف اخلاقی مانند خوبی و بدی ،درست و نادرست،و همچنین موضوعات اخلاقی مانند راستگویی و دروغگویی،ظلم و عدالت ، مستقل از ذهن و اندیشه آدمیان در جهان خارج وجود دارند.از دیدگاه این دسته از فیلسوفان همین تلقی را در مورد هنر نیز می توان بکار بست…

انسانها تنها موجوداتی هستند که می توانند به وسیله خود، مورد تحلیل و شناسایی قرار گیرند. اگزیستانسیالیزم یکی از مکاتب فلسفی است که تمام همت خود را مصروف شناساندن انسان کرده است؛ اینکه ما چگونه موجوداتی هستیم؟ و به چه روشی می‌توان آدمیان را شناخت؟ و در این راه چه ابزارهایی داریم؟ مباحثی است که در این گفتار مطرح شده است

وظیفه گرایی در اخلاق، نظریه ای است که معتقد است قوانین اخلاق مطلق اند،یعنی اگر می گوییم راستگویی خوب است همیشه و در همه جا، بدون استثنا، خوب است و اگر می‌گوییم دروغگویی بد است، همیشه و در همه جا بدون استثنا، بد است .گفتار وظیفه گرایی به این مهم پرداخته است

این گفتار به بحث فایده‌گرایی می پردازد فایده‌گرایی نظریه اخلاقی است که خوبی و بدی اعمال انسان ها را وابسته به فواید آن می داند و معتقد است نتایج یک فعل بشمار می گویند کدام عمل درست و کدام نادرست است

ذهنیت گرایی در اخلاق بر این باور است که موضوعات و اوصاف اخلاقی مانند ظلم و عدالت، بدی و خوبی، همگی بر ساخته ی ذهن آدمیان است و این امور به هیچ عنوان در جهان خارج وجود ندارند. از منظر ذهنیت گرایان موضوعات و احکام هنری نیز مشمول همین داوری هستند و غیره

اندیشمندان فراوانی در فلسفه معتقدند ،اگاهی های بشر ،همگی از تجربه بدست می اید اما مراد از تجربه و تجربه گرایی چیست؟…. 

چه بسیار پیش آمده است که حواسمان ما را فریب داده است. گاهی فکر می کنیم چیزی را که وجود ندارد می‌بینیم یا صدای آن را می‌شنویم. شاید جهان پیرامون ما آنچنان است که به نظر ما می‌رسد، نه آن‌که مطمئناً وجود داشته باشد.آیا هیچ چیز قطعی و مسلم وجود ندارد برخی اعتقاد دارند که امور قطعی و مسلم وجود دارد به نظر اینان…